کد مطلب:5726 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:127
جنگ احد
بامداد روز شنبه هفتم شوال سال سوم هجرت سربازان اسلام در برابر نیروهای متجاوز قریش صف آرایی كردند. محل این جنگ كنار كوه احد كه در نزدیكی مدینه است، بود.
موقعیت چنین بود كه سربازان اسلام در نقطه ای مستقر شدند كه از پشت سر یك مانع طبیعی یعنی كوه احد وجود داشت، ولی در وسط كوه، بریدگی و شكافی بود كه احتمال نفوذ دشمن می رفت. با وجودی كه پیامبر دو دسته تیرانداز روی تپه مستقر ساخت، و عبدالله جبیر را فرمان داد كه نگذارید دشمن از پشت سر وارد جبهه شود و ما را غافلگیر كند. پس از هلاكت پرچم داران قریش، جنگ عمومی در گرفت و در گرماگرم جنگ هرگاه ارتش قریش قصد عبور از دره احد را می كرد به وسیله تیراندازان مسلمان عقب رانده می شد. قریش، سلاح و متاع خود را در میدان رها كرد و برای حفظ جان متواری شد. بیش تر سپاهیان اسلام به طمع جمع آوری غنایم، سلاح بر زمین نهادند! نگاهبانان دره نیز به خیال این كه حراست از تنگه بی فایده است، محل را ترك كردند.
با اعلام دروغین كشته شدن پیامبر، مسلمانان از صحنه جنگ فرار كردند.
با وجودی كه پنج نفر [1] از قهرمانان قریش تصمیم به قتل پیامبر گرفتند، ولی تلاش این عده به شكست انجامید و جان پیامبر از خطر قطعی نجات یافت.
هفتاد یا هشتاد و دو نفر از مسلمانان در آن پیكار شهید شدند. از جمله شهداء، حمزه رحمه الله عموی پیامبرصلی الله علیه وآله بود [2] كه در جنایتی كم نظیر، بدن مطهرش او را مثله كردند. هنده همسر ابوسفیان از اعضای بدن مسلمانان گردن بند و گوشواره ساخت و شكم فرمانده رشید اسلام حضرت حمزه سیّدالشهداءرحمه الله را پاره كرد ولی نتوانست آن را بخورد [3] 22).
شب پس از حادثه احد، منافقان و پیروان عبدالله بن ابی به جشن و شادی پرداختند.
بیم آن می رفت كه یهود با همراهی منافقان بر ضد مسلمانان شورش كنند، لذا رسول خدا به منظور نشان دادن قدرت اسلام، دستور بسیج نیروهای مبارز اسلام را برای تعقیب قریش صادر كرد و اعلام فرمود كسانی كه در احد شركت نداشته اند، حق ندارند در این جهاد شركت كنند [4] 23).
حضور ارتش اسلام در منطقه حمراء الاسد موجب رعب قریش شد و آنها راه مكه را پیش گرفتند و به سرعت دور شدند. پیامبرصلی الله علیه وآله از آن جا كه نتوانست به ابوسفیان دسترسی پیدا كند، پس از سه روز توقف در آن جا، به مدینه بازگشت كه البته بعضی، این را نیز یكی از جنگ های پیامبرصلی الله علیه وآله حوادث سال چهارم هجرت
برشمرده اند [5] .
موقعیت چنین بود كه سربازان اسلام در نقطه ای مستقر شدند كه از پشت سر یك مانع طبیعی یعنی كوه احد وجود داشت، ولی در وسط كوه، بریدگی و شكافی بود كه احتمال نفوذ دشمن می رفت. با وجودی كه پیامبر دو دسته تیرانداز روی تپه مستقر ساخت، و عبدالله جبیر را فرمان داد كه نگذارید دشمن از پشت سر وارد جبهه شود و ما را غافلگیر كند. پس از هلاكت پرچم داران قریش، جنگ عمومی در گرفت و در گرماگرم جنگ هرگاه ارتش قریش قصد عبور از دره احد را می كرد به وسیله تیراندازان مسلمان عقب رانده می شد. قریش، سلاح و متاع خود را در میدان رها كرد و برای حفظ جان متواری شد. بیش تر سپاهیان اسلام به طمع جمع آوری غنایم، سلاح بر زمین نهادند! نگاهبانان دره نیز به خیال این كه حراست از تنگه بی فایده است، محل را ترك كردند.
با اعلام دروغین كشته شدن پیامبر، مسلمانان از صحنه جنگ فرار كردند.
با وجودی كه پنج نفر [1] از قهرمانان قریش تصمیم به قتل پیامبر گرفتند، ولی تلاش این عده به شكست انجامید و جان پیامبر از خطر قطعی نجات یافت.
هفتاد یا هشتاد و دو نفر از مسلمانان در آن پیكار شهید شدند. از جمله شهداء، حمزه رحمه الله عموی پیامبرصلی الله علیه وآله بود [2] كه در جنایتی كم نظیر، بدن مطهرش او را مثله كردند. هنده همسر ابوسفیان از اعضای بدن مسلمانان گردن بند و گوشواره ساخت و شكم فرمانده رشید اسلام حضرت حمزه سیّدالشهداءرحمه الله را پاره كرد ولی نتوانست آن را بخورد [3] 22).
شب پس از حادثه احد، منافقان و پیروان عبدالله بن ابی به جشن و شادی پرداختند.
بیم آن می رفت كه یهود با همراهی منافقان بر ضد مسلمانان شورش كنند، لذا رسول خدا به منظور نشان دادن قدرت اسلام، دستور بسیج نیروهای مبارز اسلام را برای تعقیب قریش صادر كرد و اعلام فرمود كسانی كه در احد شركت نداشته اند، حق ندارند در این جهاد شركت كنند [4] 23).
حضور ارتش اسلام در منطقه حمراء الاسد موجب رعب قریش شد و آنها راه مكه را پیش گرفتند و به سرعت دور شدند. پیامبرصلی الله علیه وآله از آن جا كه نتوانست به ابوسفیان دسترسی پیدا كند، پس از سه روز توقف در آن جا، به مدینه بازگشت كه البته بعضی، این را نیز یكی از جنگ های پیامبرصلی الله علیه وآله حوادث سال چهارم هجرت
برشمرده اند [5] .
[1] آن پنج نفر عبارت بودند از: 1. عبدالله بن شهاب، كه پيشاني مبارك پيامبرصلي الله عليه وآله را مجروح كرد؛ 2. عبدالله بن حميد كه در حين حمله به دست قهرمان مسلمان ابودجانه كشته شد؛ 3. ابي بن خلف كه به وسيله خود پيامبرصلي الله عليه وآله از پاي درآمد؛ 4. عُتبه فرزند ابي وقاص كه با پرتاب چهار سنگ، دندان نازنين پيامبرصلي الله عليه وآله را شكست؛ 5. ابن قميئه ليثي، كه ضربتي بر چهره رسول خداصلي الله عليه وآله نشاند كه از شدت آن حلقه هاي كلاهخود در گونه رسول خداصلي الله عليه وآله فرو رفت و ابوعبيده جراح با دندان هاي خود، حلقه ها را از چهره پيامبرصلي الله عليه وآله بيرون آورد و چهار دندان او در اين ميان شكست.
[2] علاقمندان به مطالعه كامل اتفاق هاي اين پيكار، بنگريد: الطبقات الكبري، ابن سعد، ج2، ص 36 - 49؛ المغازي، واقدي، ج1، ص199 - 340؛ شرح نهج البلاغه، ابن ابي الحديد، ج14، ص218؛ بحارالانوار، ج20، ص146.
[3] سيره ابن هشام، ج2 ص101.
[4] طبقات الكبري، ج2، ص49.
[5] التنبيه والاشراف، ص211.